Jakie są rodzaje łupieżu i jak się go pozbyć?

Łupież to określenie, które powszechnie kojarzy się ze schorzeniem skóry głowy i powstawaniem nieestetycznych blaszek ze złuszczonego naskórka. Jednak pod tą ogólną nazwą kryją się również choroby skóry nieowłosionej, takie jak łupież różowy Gilberta i łupież pstry.

Co to jest łupież i jak się objawia?

Łupież może być objawem różnych chorób skóry. Wiąże się z nadmiernym rogowaceniem i złuszczaniem naskórka – skóry owłosionej lub nieowłosionej. Gromadzące się na jej powierzchni zmartwiałe komórki odrywają się, przybierając postać płaskich, zwykle białych lub szarawych blaszek. Mogą one być bardzo niewielkie (włosy wydają się być wówczas przyprószone jasnym pyłem) albo mieć postać płatków o rozmiarach sięgających nawet 3-4 mm.

Łupież kojarzony jest głównie z problemem natury estetycznej. Jednak gruba warstwa zmartwiałego naskórka to przede wszystkim problem zdrowotny. Stanowi on bowiem świetną pożywkę dla bakterii i innych drobnoustrojów. Ich namnażanie się może doprowadzić do ostrych zmian zapalnych skóry i do powstania wyprysku czy nawet nadżerek.

Obok powstawania blaszek łupieżu, objawem trwającego procesu chorobowego może być uporczywe swędzenie skóry głowy. Drapanie powoduje jej uszkadzanie, co może być przyczyną wtórnych nadkażeń. Pogłębiający się stan zapalny może prowadzić nawet do obumierania cebulek włosowych. Wówczas na skórze głowy dochodzi do zaburzeń wzrostu włosów, a nawet łysienia.

Przyczyny powstawania łupieżu

Podstawową przyczyną łupieżu jest infekcja grzybami z rodzaju Malassezia. Bytują one na powierzchni skóry większości zdrowych ludzi, nie powodując żadnych objawów. Jednak w sytuacji obniżenia odporności, choroby lub nadmiernego, przewlekłego stresu, mogą one namnażać się intensywnie, powodując przewlekły stan zapalny. Jednym z jego objawów jest właśnie przyspieszony proces powstawania nowych komórek naskórka, a co za tym idzie – jego szybkiego rogowacenia. Widoczny gołym okiem łupież to płatki obumarłych i wyschniętych komórek, które odrywają się od skóry.

Do nadmiernego złuszczania się naskórka głowy może przyczynić się także nieprawidłowa pielęgnacja włosów. Problem z łupieżem może pojawić się w przypadku zbyt rzadkiego mycia głowy szamponem, stosowania źle dobranych odżywek czy środków koloryzujących. Na rozwój choroby wpływa też ekspozycja na niekorzystne czynniki zewnętrzne, np. na wysoką temperaturę, suche powietrze w pomieszczeniach, zapylenie, kontakt z substancjami drażniącymi. Jednocześnie trzeba pamiętać, że powstawanie niewielkich ilości łupieżu jest całkiem naturalne i wiąże się z prawidłową odnową naskórka.

Łupież pstry i łupież różowy Gilberta

Łupież różowy (nazywany również łupieżem Gilberta) i łupież pstry to choroby skóry nieowłosionej. Pierwsza z nich ma podłoże wirusowe. Plackowate, nawet kilkucentymetrowe ogniska złuszczania naskórka tworzą się na skórze tułowia i kończyn. Mają one blady środek i zapalnie zmienione obrzeże, z którego odrywają się złuszczające się blaszki. U osób nieobciążonych innymi schorzeniami łupież różowy zwykle ustępuje samoistnie po kilku, kilkunastu tygodniach.

Łupież pstry jest spowodowany przez namnażanie się w powierzchownych warstwach skóry grzybów ze wspomnianego już rodzaju Malassezia. Liczne, osiągające średnicę 3-4 mm zmiany tworzą się przede wszystkim na skórze klatki piersiowej. Charakterystyczne jest to, że zmienione chorobowo miejsca nie opalają się przy ekspozycji na słońce. Z podejrzeniem łupieżu pstrego należy zgłosić się do dermatologa, który wykluczy inne schorzenia i zaleci odpowiednie leczenie.

Jak zwalczyć łupież głowy?

Podstawą leczenia łupieżu skóry głowy jest dobór odpowiednich kosmetyków do jej pielęgnacji. Na rynku nie brak specjalistycznych preparatów, zawierających sole cynku i selenu, smołę pogazową czy siarkę. W niektórych szamponach pojawia się też dodatek ułatwiającego złuszczanie naskórka i działającego przeciwzapalnie kwasu salicylowego. Związek ten jest też składnikiem często przepisywanych przez dermatologa leczniczych kremów i odżywek.

Jeśli problem z łupieżem utrzymuje się, wskazana jest wizyta u dobrego dermatologa. Niekiedy uporczywego schorzenia skóry głowy można pozbyć się tylko dzięki zastosowaniu odpowiednich leków. Dotyczy to w szczególności takich postaci choroby, jak łupież łojotokowy, który może być spowodowany np. zaburzeniami hormonalnymi. Dermatolog może wówczas zalecić terapię lekami sterydowymi, cytostatycznymi oraz preparatami przeciwgrzybiczymi.

Jak zapobiegać powstawaniu łupieżu?

Leczenie miejscowe zmian skórnych nie da pożądanego efektu, jeśli nie skojarzy się go z odpowiednia profilaktyką. Podstawą jest oczywiście zachowanie odpowiedniego standardu higieny osobistej i stosowanie dobrej jakości kosmetyków. Niezmiernie ważne jest także utrzymywanie zdrowej, prawidłowo zbilansowanej diety, bogatej w niezbędne witaminy i mikroelementy oraz odpowiednie nawadnianie organizmu.

By uniknąć łupieżu, należy ograniczać przebywanie w suchym, gorącym klimacie, chronić skórę przed intensywnym słońcem czy przepoceniem. Ryzyko choroby skóry głowy jest mniejsze także wówczas, gdy minimalizuje się ilość stresu. Ten bowiem obniża naturalną odporność. Dla odmiany, jej wzmocnieniu służy regularna aktywność fizyczna. Poprawia ona również ukrwienie i odżywienie tkanek, w tym – skóry głowy, dzięki czemu naskórek odnawia się w prawidłowy sposób.