Nużeniec – jak go rozpoznać i skutecznie leczyć?

Nużeniec ludzki (Demodex folliculorum) to pasożyt śródskórny z rodziny roztoczy, który bytuje w gruczołach łojowych i torebkach włosowych. Jest niewidoczny gołym okiem, a według statystyk zakażenie nużeńcem dotyczy nawet 50% społeczeństwa powyżej 40 lat. Nużeniec wywołuje chorobę zwaną nużycą (demodekozą), a jej objawy bywają niekiedy mylone z łojotokowym zapaleniem skóry lub trądzikiem różowatym. Przy podejrzeniu infekcji nużeńcem konieczne jest więc przeprowadzenie specjalistycznego badania mikroskopowego.

Jakie są objawy zakażenia nużeńcem ludzkim?

Nużeniec może zaatakować oko, skórę twarzy, skórę głowy i zewnętrzne przewody słuchowe – rzadziej występuje też na klatce piersiowej i w okolicach genitaliów. Nużeniec daje różne objawy, w zależności od tego, gdzie bytuje roztocze:

• swędzenie oczu,
• przewlekłe zapalenie brzegów powiek,
• uczucie „piasku pod powieką”,
• zespół suchego oka,
• wypadanie lub nierówny wzrost rzęs,
• nadmierne łzawienie,
• pogorszenie ostrości widzenia,
• łuszczenie naskórka,
• zaskórniki i ropne krosty,
• zaostrzenie trądziku różowatego,
• rumień,
• łupież mieszkowy,
• wypadanie włosów,
• ropne krostki na skórze głowy,
• nieprzyjemny zapach z uszu.

Objawy nużeńca mogą występować w różnym natężeniu. Na zakażenie najbardziej podatne są osoby starsze – obecność nużeńca stwierdza się u 95% osób w wieku powyżej 71 lat. Nużyca często pojawia się u osób z obniżoną odpornością oraz z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca czy niewydolność nerek.

Czy nużeniec może zaatakować oko?

Objawy oczne należą do najczęstszych symptomów, jakie daje nużeniec. Oko może swędzieć, a na mieszkach włosowych rzęs często pojawia się przewlekły stan zapalny. Chorobie może towarzyszyć uczucie „piasku pod powieką”, suchość oka, a nawet pogorszenie ostrości widzenia. Te objawy są wskazaniem do wizyty u dermatologa, który wykona profesjonalne badanie w kierunku nużycy. Polega ono na mikroskopowej analizie zeskrobin naskórka i rzęs. Badanie trwa kilkanaście minut, a po 15 minut pacjent otrzymuje wynik. Jeśli diagnoza okaże się pozytywna, konieczne będzie rozpoczęcie leczenia nużycy. 

Jak wygląda skuteczne leczenie nużeńca?

Pierwszym etapem leczenia jest postawienie trafnej diagnozy – objawy nużycy są często mylnie interpretowane, dlatego precyzyjna diagnoza stanowi klucz do skutecznej terapii. Jeśli na oku lub skórze bytuje nużeniec ludzki, leczenie może być czasochłonne, lecz niezbędne w celu wyeliminowania pasożyta. 

Przede wszystkim konieczne jest wdrożenie zmian w codziennych nawykach:

• zwiększenie dbałości o higienę,
• częsta zmiana pościeli,
• częste pranie odzieży,
• korzystanie wyłącznie z własnych ręczników i przyborów kosmetycznych.

Nużeniec bywa oporny na leczenie, dlatego trzeba się nastawić na to, że terapia może trwać nawet kilka miesięcy. W leczeniu dermatologicznym stosuje się maści, kremy i żele (np. z metronidazolem), krople do oczu, płyny lub chusteczki do higieny powiek, a niekiedy również antybiotyki doustne.

Czy nużeniec ludzki jest zaraźliwy?

Nużeńcem można się łatwo zarazić – wystarczy bezpośredni kontakt ze skórą, ubraniem, pościelą lub przyborami kosmetycznymi zakażonej osoby. Największe ryzyko zakażenia występuje w gabinetach kosmetycznych i fryzjerskich.

Badania w kierunku nużycy wykonujemy w Centrum Dermatologicznym Dr Ewy Minkowskiej w Warszawie. Skontaktuj się z nami, by poznać szczegóły i umówić się na badanie.